عالم بزرگی چه خوب می گوید:
آدم وقتی غضب کرده و در حال جوش و خروش است دیگر عقلش فعال نیست، جا ندارد به او بگویند بنشین فکر کن! چه فکری؟ آنجا داد میزند و حمله میکند چون قدرت فکر کردن ندارد، اما تا به حد هیجان نرسیده است میتواند فکر کند. آن وقتی که آدم حالت آرامی دارد و هیجان غرایز در وجودش نیست؛ باید غنیمت بشمارد؛ برای فکر کردن و تصمیم صحیح گرفتن. ببینید چقدر آیات قرآن مطالب مختلفی را بیان میکند و میگوید: «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ1»، «لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ»، «أَفَلا تَعْقِلُونَ»؛ مگر نمیفهمید، مگر عقل ندارید؟ گاهی سؤال مطرح میکند شما که عقل دارید بگویید این کار بهتر است یا آن؟ آخر دنیا و آخرت را با هم بسنجید ببینید کدام بهتر است؟ «وَ الْآخِرَةُ خَیْرٌ وَ أَبْقی»؛ مگر عقل شما این را نمیگوید، مگر توی کارهای دنیوی خودتان آن را که لذتش شدیدتر است ترجیح نمیدهید، مگر آن را که لذتش با دوامتر است ترجیح نمیدهید؟ چطور پای آخرت که میآید دیگر عقلتان کار نمیکند؟ «بَلِ ادَّارَکَ عِلْمُهُمْ فِی الْآخِرَةِ4»؛ وقتی نوبت به آخرت میرسد علمها ته میکشد و عقل از کار میافتد! بنابراین، ما باید عقلمان را به کار بگیریم، قبل از اینکه هیجانات بر ما غالب شود و ما را به راه شر سوق دهد، با فکر و تعقّل زمینه را برای تصمیمگیری صحیح فراهم کنیم. این راحتترین و عاقلانه ترین کاری است که میشود کلید همه خوبی ها را در دست بگیریم.